Towotnica to urządzenie służące do aplikacji smarów plastycznych o wysokiej lepkości, często wykorzystywane w mechanice ciężkiej, budownictwie oraz przemyśle rolniczym.
Do czego służy towotnica?
Towotnica to specjalistyczne urządzenie stosowane do aplikacji gęstych smarów, takich jak towot. W odróżnieniu od klasycznych smarownic, które są przeznaczone do podawania bardziej płynnych środków smarnych, towotnica znajduje zastosowanie w miejscach wymagających intensywnego zabezpieczenia przed tarciem, wysokim ciśnieniem oraz czynnikami atmosferycznymi.
Z jakich elementów składa się towotnica:
- Korpus – pojemnik na smar (towot).
- Pompka ręczna lub pneumatyczna – mechanizm tłoczący smar pod wysokim ciśnieniem.
- Dysza aplikacyjna – końcówka umożliwiająca precyzyjne dozowanie smaru.
- Przewody ciśnieniowe – pozwalające na dotarcie do trudno dostępnych miejsc.
Różnice między towotnicą a smarownicą
Towotnica i smarownica pełnią podobną funkcję, jednak różnią się pod względem stosowanego smaru, mechanizmu działania oraz zastosowania. Towotnica wykorzystuje towot – gęsty smar plastyczny o wysokiej lepkości, natomiast smarownica jest przeznaczona do lżejszych smarów, takich jak smary litowe czy wapniowe. Mechanizm działania również się różni – towotnica posiada mechanizm tłoczący pracujący pod wysokim ciśnieniem, co pozwala na aplikację smaru w trudno dostępnych miejscach i przy dużych obciążeniach. Smarownica natomiast wykorzystuje mechanizm pompowy, który ułatwia precyzyjne smarowanie cieńszych smarów.
Pod względem zastosowania towotnica sprawdza się w elementach poddanych dużym obciążeniom, takich jak wały przegubowe, przeguby czy sworznie w maszynach budowlanych i rolniczych. Smarownica znajduje zastosowanie głównie w precyzyjnym smarowaniu łożysk, przegubów i innych mniejszych elementów mechanicznych. Towotnica jest szeroko używana w ciężkich maszynach budowlanych, rolniczych i przemysłowych, natomiast smarownica jest bardziej powszechna w lżejszych maszynach oraz układach przekładniowych.
Zastosowanie towotnicy w konserwacji maszyn
Towotnica znajduje szerokie zastosowanie w konserwacji maszyn rolniczych, budowlanych oraz przemysłowych, gdzie istnieje potrzeba zabezpieczenia ruchomych elementów przed intensywnym zużyciem i korozją. W rolnictwie stosowana jest przede wszystkim do smarowania wałów przegubowych, sworzni oraz łożysk osi kół, które pracują w trudnych warunkach, narażonych na wilgoć i duże obciążenia. Smarowanie tych elementów za pomocą towotnicy pozwala na ich dłuższą żywotność oraz ograniczenie kosztów eksploatacyjnych.
W maszynach budowlanych towotnica wykorzystywana jest do konserwacji gąsienic koparek i ładowarek, sworzni ramion roboczych oraz przegubów i łożysk osiowych. Te komponenty są narażone na ekstremalne obciążenia oraz kontakt z pyłem i błotem, co sprawia, że wymagają regularnego smarowania gęstymi smarami o wysokiej przyczepności.
W przemyśle towotnica znajduje zastosowanie w smarowaniu dużych przekładni i kół zębatych, które pracują pod stałym obciążeniem. Smarowanie tych elementów pozwala na redukcję tarcia oraz ochronę przed przegrzewaniem. Ponadto towotnica jest stosowana w konserwacji pras hydraulicznych oraz łożysk wałów napędowych w taśmociągach, co zapewnia ich płynne działanie i minimalizuje ryzyko awarii.
Jakie smary stosuje się w towotnicach?
W towotnicach stosuje się różne rodzaje smarów plastycznych, w zależności od ich przeznaczenia:
- Smary litowe – stosowane do łożysk, przegubów i wałów przegubowych, zapewniają odporność na wysokie temperatury i wilgoć.
- Smary wapniowe – używane w mniej obciążonych mechanizmach, dobrze chronią przed korozją.
- Smary grafitowe – idealne do przekładni i miejsc o wysokim tarciu, zmniejszają zużycie części.
- Smary syntetyczne – stosowane w nowoczesnych maszynach, zapewniają długą żywotność i odporność na skrajne temperatury.
Jak szybko starzeje się smar w dużych przekładniach?
Żywotność smaru w przekładniach zależy od warunków pracy, obciążenia i temperatury. W standardowych warunkach smar może zachować swoje właściwości od 6 do 24 miesięcy, jednak intensywna eksploatacja w wysokich temperaturach może skrócić ten czas do kilku miesięcy. Aby zapobiec degradacji, zaleca się regularne kontrolowanie poziomu smaru oraz jego wymianę przy każdej większej konserwacji maszyny.
Jak często smarować układy mechaniczne w maszynach rolniczych?
Częstotliwość smarowania zależy od rodzaju maszyny, jej intensywności użytkowania oraz warunków pracy. Podstawowe zasady dotyczące regularności smarowania to:
- Codzienna kontrola – przed rozpoczęciem pracy należy sprawdzić stan smaru w kluczowych punktach smarowniczych.
- Smarowanie po określonej liczbie motogodzin – producenci maszyn zalecają smarowanie co 8–50 godzin pracy, w zależności od obciążenia mechanizmu.
- Smarowanie sezonowe – maszyny użytkowane sezonowo (np. kombajny, prasy do siana) powinny być smarowane przed rozpoczęciem i po zakończeniu sezonu.
- Dostosowanie do warunków atmosferycznych – w trudnych warunkach, takich jak duża wilgotność lub zapylenie, smarowanie powinno być częstsze.
Elementy wymagające szczególnej uwagi
Niektóre elementy maszyn rolniczych są szczególnie narażone na zużycie i powinny być regularnie smarowane, aby zapewnić ich płynną pracę i trwałość:
1. Łożyska
- Stosowane w kołach, wałach napędowych i mechanizmach obrotowych.
- Wymagają regularnego smarowania smarami odpornymi na wysokie temperatury i wilgoć.
- Należy pilnować, aby nie doprowadzić do przesmarowania, co może prowadzić do uszkodzenia uszczelek.
2. Przeguby i sworznie
- Występują w maszynach uprawowych, ciągnikach i ładowaczach.
- Narażone na duże obciążenia mechaniczne, dlatego wymagają smaru o wysokiej lepkości.
3. Wały przegubowo-teleskopowe
- Używane w maszynach napędzanych przez WOM (wał odbioru mocy).
- Smarowanie pozwala uniknąć przegrzania i nadmiernego zużycia elementów ruchomych.
4. Elementy hydrauliczne
- Sworznie siłowników i punkty przegubowe w układach hydraulicznych.
- Wymagają smaru odpornego na wysokie ciśnienie i temperaturę.
5. Przekładnie i koła zębate
- W maszynach takich jak kombajny i prasy rolujące.
- Powinny być smarowane smarami o wysokiej lepkości, odpornymi na duże obciążenia.
Jak sprawdzić stan smaru i kiedy go wymienić?
Smar traci swoje właściwości w wyniku pracy w trudnych warunkach, kontaktu z zanieczyszczeniami oraz wysokiej temperatury. Oznaki, że smar wymaga wymiany:
- Zmiana koloru na ciemniejszy, co wskazuje na utlenianie.
- Pojawienie się zanieczyszczeń i opiłków metalu.
- Nadmierne wysychanie smaru i jego twardnienie.
- Nadmierne nagrzewanie się elementów mechanicznych.
Towotnica to niezastąpione narzędzie w konserwacji maszyn ciężkich, budowlanych oraz rolniczych. Dzięki możliwości aplikacji gęstego smaru plastycznego, zapewnia długotrwałą ochronę elementów poddanych intensywnym obciążeniom i trudnym warunkom pracy.
Po narzędzia warsztatowe zapraszamy do sklepu internetowego Mizar.
